Australia và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại một hội nghị thượng đỉnh hôm 27/10 đã nhất trí thiết lập "quan hệ đối tác chiến lược toàn diện", một dấu hiệu cho thấy Canberra tham vọng đóng một vai trò lớn hơn trong khu vực.

Hiệp ước này sẽ tăng cường hơn nữa quan hệ ngoại giao và an ninh của Australia trong một khu vực đang phát triển nhanh chóng, nơi đã trở thành chiến địa giữa Mỹ và Trung Quốc.

Mặc dù các mục tiêu chiến lược cụ thể của mối quan hệ đối tác không ngay lập tức được công bố, nhưng Thủ tướng Úc Scott Morrison đưa ra lời hứa rằng Australia sẽ "hỗ trợ về thực chất".

“Cột mốc quan trọng này nhấn mạnh cam kết của Australia đối với vai trò trung tâm của ASEAN ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và định vị mối quan hệ đối tác của chúng ta trong tương lai,” ông Morrison nói trong một tuyên bố chung được đưa ra với Ngoại trưởng Marise Payne. "Australia ủng hộ một khu vực hòa bình, ổn định, năng động và thịnh vượng, với ASEAN là trung tâm."

Brunei, với tư cách là chủ tịch ASEAN, cho biết thỏa thuận này "đánh dấu một chương mới trong quan hệ" và sẽ "đầy ý nghĩa, thực chất và cùng có lợi".

Sau khi công bố, Australia cho biết sẽ đầu tư 154 triệu USD vào các dự án ở Đông Nam Á về an ninh năng lượng và y tế, chống khủng bố, chiến đấu chống tội phạm xuyên quốc gia, cùng với hàng trăm học bổng.

Trung Quốc cũng đã tìm kiếm một thỏa thuận ở cấp chiến lược tương tự với ASEAN. Theo hai nguồn tin ngoại giao cho Reuters biết, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã gặp các nhà lãnh đạo ASEAN hôm 26/10 và các nhà lãnh đạo của khối sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 11 tại một hội nghị thượng đỉnh đặc biệt, sẽ được tổ chức trực tuyến.

Australia đã có quan hệ đối tác chiến lược song phương ở nhiều cấp độ với Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Singapore, Philippines và Việt Nam.

Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến sẽ tham gia Hội nghị thượng đỉnh Đông Á qua hình thức trực tuyến vào cuối ngày 27/10, với các nhà lãnh đạo của Trung Quốc, Ấn Độ, Úc, New Zealand, Nga và Hàn Quốc, Nhật Bản cùng các thành viên ASEAN.

Trong một cuộc họp trước đó, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã nhấn mạnh với các nhà lãnh đạo Đông Nam Á sự phản đối mạnh mẽ của đất nước ông trước những thách thức đối với một trật tự hàng hải tự do và rộng mở, cũng như nhấn mạnh những lo ngại của khu vực về ảnh hưởng quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc.